زام پێوان
درەختێ بەردەوام
لە کوڕنووش بردنایە بۆ
مەزارێکی بەهەیبەتی
تەمەن سی ساڵەی ژێر سایەی
ئێستا لەوێ
لە گۆڕستانی تاڵەسوارا
لە بێدەنگییەکی خوێناویدا
کە مێژوویەکی برینداری تێدا ئەزرنگێتەوە
سەدای عەشقێک ئەبیسترێ
کە با ئەیهێنێ و ئەیبا
و بەفر پرووشەی تیا ئەکا و شەعر
لە شێوەی پەپوولە و پەلکەگیای تەنیادا
بەدەم ئەو سەدایەوە
خۆیان ڕائەژەنن و
لە ڕەوەزێکی ئەو بەری شار
شەو و ڕۆژ تەوارێک
لە شێوەی ژنێکی شینپۆشا
حیکایەتی ئەو درەختە و
ئەو مەزارە ئەگێڕێتەوە
حیکایەتێ کە هەر وشەیەکی
ئەستێرەیێکی بچووکە و
هەر ڕستەیەکی ڕێگایەکی درەوشاوەی نوێیە و
هەموو هەناسەیەکی هەناسەی
ئەسپێکی ڕامنەکراوی هەمیشە ڕوو لە هەورازە
مەزارەکە و درەختەکە
دووانەی ئەڵمانەی دایکن
ئەویان ناوی دارتووە سوورەکەی سوڵتانییە و
ئەمیشیان ناوی فوئاد سوڵتانییە
ئەم چیرۆکە تەمەن سی ساڵە
ئەم حیکایەتی تان و پۆ چنراوە
بە تریفە و هەڵاڵە
ئەم عەشقی ئاو و ئازادیە
بۆ یەکەمجار
لە بەرەبەیانێکی زیوینی ئەڵمانەوە دەستیپێکرد
ئەو وەختەی
لە ژوورێکی قوڕینی بچکۆلەی
پەنجەرە نزمی بە گوڵەمێخەک داپۆشراوەوە
گریانی کۆرپەیەکی تازە لە دایک بوو
لەسەر کاسەوە
گۆمی ئەو بەربەیانەی شەڵەقان و
ئەڵمانەی لە مژدەیەکی سەوز هەڵکێشا و
هەر هەمان کاتیش
کەڵەشێرێکی پۆپنە ئاڵخوێنیو
تۆزێ لەو لاترەوە مایینێک زاو
جوانوویەکی سپی کەوتە سەر زەوی و
لە ئاسۆیشدا لە سێدری هەورێکەوە
گوڵاڵە باری
کوڕەیان ناو نا "دڵ"، فوئاد
فوئاد لەو نیشتمانە بچکۆلەیەی ئەڵمانەدا
لەگەڵ گوڵی دارچوالە چاوی پشکووت و
لەگەڵ کانیدا گوێچکەی کرایەوەو و دەستی مێژوویەکی زامدار
مەڵاشۆی هەڵدایەوە و
بای وەشت ڕایژەنی و
لە دواییشدا لەگەڵ بێچووە پڵنگێکا پێی گرت و
لەگەڵ بای کارەساتا گەورە بوو
ئەو بۆ یەکەمجار
هەژاری و نانی برسی و ئاوی چەوساوە
پرسیاریان لا دروست کرد
زوڵم ڕایچەڵەکاند و ڕەنگی پەڕیوی کێڵگەکان و جووتیارەکان و
باڵی شکاوی باڵندەکان و
پەراسووی دەرپەڕیوی مناڵان
پەیامێکیان دایە دەستی
هێشتا ئەو و خونچە لە یەک عومرا بوون
کە پاییزی عومری وڵاتەکەی بینی
هێشتا ئەو و نەونەمام لە یەک تەمەنا بوون
کە زریکەی ژنانی وڵاتەکەی بیست و
قامچی سەر جەستەی ئەوانی بینی
هێشتا ئەو و یەکم باڵەفڕەی کوتر
لەیەک تەمەنا بوون کە خولانەوە و
سووڕانەوەی داڵەکانی سەر سەری بینی
ئیتر ئەویش وەکوو ئازاری ئەو خەڵکە باڵای کرد و
وەکوو قیژەی ئاخ و داخ، پەیڤی ڕۆژانەی خوێناوی و
مانگەشەوی دەردەداری گوندەکان و
دەرمانی گریاوی نزیک بالیڤ
خەم دایگرت و
بەڵام لای ئەو
خەم بوو بە ترووسکە
ژان بوو بە برووسکە
قیژەکان بوونە سروود و
بۆ هەموویشیان
سەری خۆی کرد بە ڕوانگەو کەوتە ڕێگا
کەوتە کۆکردنەوەی ئازارەکان
بۆ ئەوەی هەستنە سەر پێ
سەردانی گوڵەگەنمەکانی ئەکرد
بۆ ئەوەی باسی مناڵانی بێ شیریان بۆ بکات
سەردانی جۆگەکانی ئەکرد
بۆ ئەوەی پێیان بڵێ تینووەکان لە کوێن
ئەچوو بۆ لای مامزە نەخۆشەکان
بۆ ئەوەی پێیان بڵێن کێ دەرمانەکانیان ئەدزێ
هەموو ڕۆژێ ئەچوو بۆ لای بەرد
تا پڕ بە مشتی ورەی لێ وەرگرێ
هەموو ڕۆژێ ئەو خەریکی ئەوە بوو
پەیڤ بگۆڕێ بە هەنگاو
هەنگاو بکا بە ئەزموون و
ئەزموون بکا بەو پەنجانەی لە نووسینا
ئەبن بە چاو
هەموو ڕۆژێ ئەو خەریکی ئەوە بوو
زەنگەکانی جەستە وریا بکاتەوە
شانەکانی جەستە نوێ بکاتەوە
سەر لە نوێ ژیان دروست کاتەوە
لەگەڵ گوڵەبەڕۆژە بوونە هاوڕێ
بۆ ئەوەی هەرگیز خۆر ون نەکات
لەگەڵ زریانا بوونە هاوڕێ
بۆ ئەوەی هەرگیز نەچەمێتەوە
فوئاد وا بوو
فوئاد خۆشە‌ویستی هەموو ماڵە بریندارە‌كان بوو
فوئاد خۆشە‌ویستی هەموو باڵندە غە‌مگینە‌كان بوو
خۆشە‌ویستی هەموو ماسییە
زەرد و سوور و جوانە‌كان بوو
“چونكە تۆڕە‌كانی لێ دوور ئە‌خستنە‌وە”
خۆشە‌ویستی هەموو گە‌ڵا و گوڵ و
دارستان و بێشە‌كان بوو
چونكە تە‌ورە‌كانی لێ دوور ئە‌خستنە‌وە
خۆشە‌ویستی هەموو قە‌ڵە‌مە پاكە‌كان بوو
چونكە درۆكانی نیشان ئە‌دان
درۆی منارە‌كان
درۆی عە‌مامە‌كان
درۆی جبە‌كان
فوئاد وا بوو
فوئاد ئە‌یوت: من هی خۆم نیم
سە‌رم سەری شاخانە و
دە‌ستم دەستی باخانە و
قاچم قاچی گوندانە و
دڵم دڵی گوڵدانە و
چاوم چاوی شارانە و
گوێچكە‌م گوێچكە‌ی حە‌قیقە‌ت!
تا ئەهات تە‌وری ڕیشدار
تیژتر ئەبووەوە و
تا ئەهات ئازار قوڵتر ئەبووەوە و
برین پەل و پۆێ نوێی ئەهاویشت و
لە‌ملایشە‌وە تا ئەهات
فوئاد باڵای بە‌رزتر ئەبووەوە و
هە‌نگاوی ئە‌بوو بە هە‌نگاوی تیشک و
ڕەنگی بە ڕەنگی شەفەق و
چون لاولاویش لە ناوقە‌دی
مێژووی تازە‌وە ئە‌ئاڵا!
مێژووی تازە... مێژووی هە‌ستانە‌وە‌ی ئە‌سپە‌كان بوو
هە‌ستانە‌وە‌ی كێڵگە‌كان
هە‌ستانە‌وە‌ی تاشە بە‌ردە‌كان و
هە‌ستانە‌وە‌ی شە‌قامە‌كان و
هە‌ستانە‌وە‌ی ژنە‌كان!
تاران پە‌چە‌ی بە درە‌خت گرتە‌وە
عە‌بای دا بە‌سە‌ر ئاودا و
جبە‌ی كردە بە‌ر جادە
عە‌مامە‌ی كردە سەری باخچە
بە‌زۆر ڕیشی بە گۆرانی هێشتە‌وە
كراسی عاشورای كردە بە‌ر شیعر و
مۆسیقای بێوە‌ژن كرد و
ژیانی كرد بە پرسە
تاران بە دە‌م كە‌سە‌وە پێناكە‌نێ
بە دە‌م مە‌رگە‌وە نە‌بێ
ئەو خۆشی لە هیچ نابینێ
لە مە‌رگ نە‌بێ
ژنی ئەو كوڕی ئەو كچی ئەو
هە‌موویان ناویان هەر مە‌رگە و
ئەوەی لەوێ لە‌دایک نابێ ژیانە.
فوئاد سوڵتانی و مۆسیقا لە ناو شێعرا
بوون بە چرا
پەنجەی ئەو و پەنجەی باران
هەر یەک پەنجەن
سەری ئەو و سەری هەتاو
هەر یەک سەرن
قاچی ئەو و قاچی ڕێگا
هەر یەک قاچن
لە ئێستەدا
تۆ بە ئاستەم فوئاد سوڵتانی و ڕووبارێ
لە یەکتر جوێ ئەکەیتەوە
لە ئێستەدا
تۆ بە ئاستەم فوئاد سوڵتانی و ئازادی
لە یەکتر جوێ ئەکەیتەوە
ئێستە ئیتر فوئاد سوڵتانی بووە بە 'با'
لە هەموو شوێنێكە و لە هیچ شوێنێكیش نییە.
لە یەک وە‌ختا لە مە‌ریوانە و لە قە‌ندیل.
لە یەک وە‌ختا لە جادە‌كانی تارانا
پیاسە لەگەڵ قە‌سیدە‌یە‌كی شاملوا ئە‌كات و
هەمان ساتیش لە‌بە‌ردە‌رکەی سە‌رای سلێمانی
لەگەڵ 'بێكە‌س'دا ئە‌دوێت و
بۆ ئەو سە‌فە‌ری ناو بەفر و بە‌ستە‌ڵە‌كە
شیعرێكی ئەو وە‌كو پاڵتۆ لەبەر ئە‌كا.
ئێستا فوئاد سوڵتانی بووە بە نان
چووەتە هەموو ماڵێكە‌وە...
بووە بە ئاو ئە‌خورێتە‌وە
بووە بە درە‌خت لە هەموو حە‌وشە‌یە‌كا
بووە بە پەنجەرەی هەموو ژوورێک و
بووە بە ئاوێنە‌ی بە‌ردە‌می ژنان و
بووە بە مە‌مكە‌مژی ساوایان و
بووە بە حیكایە‌ت و
دە‌ماودە‌م ئە‌گێڕدرێتە‌وە
قە‌ڵە‌م هەموو وشە جوانە‌كانی خۆی خۆش ئە‌وێ
بەڵام وشە‌ی ئازا لە پێش هە‌موویانە‌وە.
لە مێژووی ئاخۆران و بخۆراندا...
ئەو دە‌مە‌ی بە مووی ڕیش پە‌تی خنكان
دروست ئە‌كرا و لە تارانە‌وە تا كوردستان درێژ ئەبووەوە.
وە‌كو ئە‌وساو و وە‌كو ئیستاش
ئە‌رزی حە‌رام بە قە‌د ئە‌رزی هەموو وڵات بوو
ڕەنگی حە‌رام لە هەموو ڕە‌نگە‌كان تۆختر و
فە‌توای جە‌ڵدە فە‌توای ڕە‌جم
لە گشت پە‌یڤێک بە‌رزتر بوو.
لەو دە‌مە‌دا بوو
فوئاد هاتە ناو مینڕێژی حە‌رامە‌وە
سەری ئازادی ژنی كردبوو بە مانگ
باسكی ئازادی ژنی كردبوو بە جۆگە و
مە‌مكی ژنی كردبوو بە چرا و
پرچی ژنی كردبوو بە پرد و
ئازاری ئەوانی كردبوو بە پە‌یام.
من قەسیدەم هێلانەی لێیە
بۆ هەر باڵندەیەکی کوردستان
من هەرگیز لێم نەپرسیون
ئێوە لەکام ئاسمانەوە هاتوون
لە ڕۆژهەڵاتەوە فڕیون یان لە ڕۆژئاواوە
پێناسەی باکوورتان لە باڵتانا هەڵگرتووە
یا نامەی باشوور
لە دەنگتانا
من زامێکی کوردستانیم
ئەو خوێنەی لێم دێ
چڕەیەکی هی ڕۆژهەڵاتە و
چڕەیەکی هی ڕۆژئاوایە و
تیلماسکێکی هی باکوورە و
تیلماسکێکی هی باشوور
ئەو خوێنەی ئێستەیش لەبەرچاوی ئێوە
لە سینەمەوە دێتە خوارێ و
سەرتاپام ئەکا بە شەفەق و
ئەم هۆڵەیش ئەکا بە گوڵجاڕی هەڵاڵە
ئەوە خوێنی فوئاد سوڵتانییە و
جەستەی ئەوە لەناو جەستەی منا و
دڵی ئەوە لە ناو شعری منا و
ئەوە هەمان دارهەناری قوربانییە
وا لە ڕۆحی منا ئەڕوێ
ئێستە لەوێ
لە ئەڵمانە
هەر لە نێوان دوو ئاوایی
بسام و کانیعمەتا
بە شەو و ڕۆژ
تەیرێکی سەر و گەردن سووری
پەڕ و باڵ سپی دێت و ئەچێ و
لەو بەینەدا
بەدەم فڕینی نزمەوە گۆرانییەک بۆ
مناڵانی هەژار و خونچەی ساوا و
ئاوی جۆگەلەی غەمگین و
قوڵینەی بەتاڵی نان و
گۆرانییەک بۆ هەتاوی *؟؟؟؟ ناو زیندان و
گۆرانیەک بۆ نمەنمەی خەمانی ژنان دەڵێ
ئەو بەردەوام لەگەڵمانە
دەمێ نووکی قەڵەممانە و
دەمێکیتر وا لە تابلۆی بەردەممانا
ڕۆژێکیتر ئەچێتە ناو گۆڵدانە و
جارێکیتر لەبەر پەنجەرەی ژوورەوە
لەتەکمانا ڕائەوەستێ و
لە نێوانی ڕێزەڕێزەی بارانەوە خەیاڵێکە و دوور ئەڕوانێ
لەهەر کوێ بین ئەو لەوێیە
لە ئاوێنەدا کە سەیری خۆمان ئەکەی
ئەویش دێتە پشتمان و ڕائەوستێ و سەیرمان ئەکا و پێئەکەنێ
وەختێ کە چەپکەگوڵ ئەکڕین ئەو
هەمیشە گوڵێکیانە
لە تێڤێدا هەمیشە ئەو لە ئازاری ناو دنیادا ئەبینین و ئەو کەناڵێکی بۆ نییە و
لە گشت کەناڵێکی جوانی چاوا
وێنەی دیارە
وەختێ ئەچینە دەرەوە دەسی مناڵەکان ئەگرین
ئەو یان بووە بە نوقڵی ناو گیرفانیان و
یا خۆ بووە بەو جادەیەی درێژ درێژ ئەبێتەوە
بەرەو کازیوەی زێوینی ئایەندەیان
ونمان ناكا و ونی ناكە‌ین
لە هەر كوێ بین ئەو دێ و دە‌ماندۆزێتە‌وە...
ئە‌گە‌ر بچینە ماڵێكی سە‌قزە‌وە
لە نە‌خشە‌كانی مافووری سەر دیوارا
بۆتە شاهۆیە‌ک و ئە‌فڕێ.
ئە‌گە‌ر بچینە كۆنسێرتێ
خۆی ئە‌گۆڕێ بە كە‌مانچە و
بە شمشاڵ و یاخود بووە
بە مایكرۆفۆن ئە‌مانبینێ و ئە‌ماندوێنێ.
ئە‌گە‌ر بڕۆین
دوور دوور بڕۆین.
هەر لێرە‌وە هە‌تا ئۆقیانووسی ئارام
لە پڕێكا وە‌كوو نە‌وڕە‌سێكی عاشق
پە‌یدا ئە‌بێ و
بە دە‌وری سە‌ردا خول ئە‌خوا و
باڵ هە‌ڵئە‌بڕێ بۆ سڵاو و
لە دواییدا نزم نزم تێئە‌پە‌ڕێ!
گە‌ر بچینە ناو برینە ڕە‌شە‌كانی
كە‌ركووكە‌وە
ئەو ئەبینین لە تاقێكدا
یان دە‌رمانە بۆ سووتان و
یاخود بووە بە سە‌رینی
ژنە نە‌خۆشێكی ئە‌وێ!
ونمان ناکا و ونی ناکەین
لە هەر کوێیەکی دنیا بین
لە لۆچی هەر زەمانێکا
ئەو ئەبینین
من بەسەردان چووم بۆ دارتوور
لەوێ لەناو قاقڕێکی برسێتییا
لەوێ لە ناو سەرما و سۆڵەی بێکەسییا
دوو جار بینیم
یەکەم جاریان خۆی کردبوو بە پاروویەک
لە ناو دەستی بچکۆلانەی مناڵێکا و
جاری دووهەم خۆی کردبوو
بە بەتانیی کرمۆڵەبووی ژێر دەوارێک
ئەم ڕۆژانە‌یش من ئە‌یبینم
زۆر ئە‌یبینم، لە جادە‌كانی تارانا
لەناو ئاپوورە‌ی زامانا
خۆی كردووە بە تیلماسكێ
لە قوماشی ناوچە‌وانی شۆڕە‌ژنێ و
یاخود لە گە‌رووی شە‌قاما
بووە بە باڵی هاوارێ.
من ئە‌یبینم هەموو ڕۆژێ من ئە‌یبینم
لێرە بێ یان لە هەر شوێنێ
بە بە‌یانیان دەستی چە‌پی ڕۆژنامە‌یە و
بە نیوە‌ڕۆان زە‌نگۆڵ زە‌نگۆڵی
ئارە‌قە‌ی ناوچە‌وانی كرێكارە و
بە ئێواران زە‌ردە‌ی زە‌ردە‌خە‌نە‌ی ماڵە و
لە شە‌ویشا من ئە‌یبینم
لەسەر ترۆپكی ئاویە‌ر
مانگەشەوی خۆشە‌ویستی و
داڕژانی تریفە‌یە!
ئیستە لەوێ لە گۆڕستانی “تاڵە‌سوار”ی ئەڵمانە
شاتوویە‌كی سوور بووە بە حیكایە‌تخوانی
شە‌وانە‌ی ئەو دە‌ڤە‌رە و هەموو شە‌وێ بە‌شێک
لە داستانە‌كە‌ی 'فوئاد سوڵتانی' ئەگێڕێتەوە و
بەڵام داستان تە‌واو نابێ.
قسە‌ی ئەو هەموو
گە‌ڵایە پەیڤی ئەو هەموو گژوگیایە تە‌واو
ئە‌بێ و وە‌لێ قسە‌ی برینە‌كانی جەستەی ئەو
دوایی نایە!
ئیستە لەوێ
ئەو شاتووە سی لقی خۆی
ئە‌كا بە سی شە‌م و لە یادی
فوئاد سوڵتانییا یە‌كە یە‌كە
بە پە‌نجە‌كانی سی گە‌ڵا دایان ئە‌گیرسێنێ.
ئیستە‌ش ئێمە لێرە
سی ئاوێنە، سی ئینجانە، سی مناڵ،
سی كانیی، سی كۆتر، سی هەڵاڵە،
سی شەعر لە بە‌ردە‌می گوڵاڵە‌یی ئەم
یادە‌دا ڕیز ئە‌كە‌ین و لەو كاتە‌دا كوردستانیش
بە ڕانک و چۆغە‌یە‌كی سوورە‌وە دێت و سی جار
تە‌وێڵی ڕووناكی فوئاد سوڵتانی ماچ ئە‌كات و
لە دواییشا هەر هە‌موومان لە سی ڕیزا
پێكە‌وە ئە‌چینە‌وە بۆ ئەڵمانە س لەوێ بە دە‌م
حە‌یرانێكی باڕێزە‌وە باوە‌ش ئە‌كە‌ین
بە شاتووە‌كە‌ی سوڵتانیدا!
سلە‌یمانی
23/ 6/ 2009 پە‌خشان